(Fragment nga romani “Andej kufirit të vdekjes”)
Nga pak jam edhe i zhgënjyer nga jeta, ndoshta pse më kujtohet zhgënjimi për të cilin më foli vetja ime, prej një të dashuruari të shkretë... I zhgënjyer në këtë jetë, që nuk më dha kurrgjë e për zbukurimin e së cilës unë dhashë çdo gjë.... Si ai rrëfyesi i ri, edhe unë e doja ende jetën. E doja, edhe pse nuk flisja më me entuziazëm për të. Doja të jetoja e ta hetoja atë në secilën fjalë që thosha, në secilin shikim që hidhja. Dhe, kujtesa apo rrëfimi vazhdonte: Isha i zhgënjyer për miqësinë e humbur e dashurinë e bjerrë pa e ndjerë ende si duhet dhe kund nuk gjeja qetësi. Natën nuk flija dot e ditën dilja e shëtisja pa ndonjë cak. Më shumë bredhja periferisë, ku nuk takoja të njohur dhe isha plotësisht i dhënë pas vetmisë sime. Zbulova në një kënd një kafene të qetë e të bukur dhe nisa të rrija gjithnjë e më shpesh aty e të pija. Në fillim hedhja nga dy tri gota, po nga dita në ditë ato po shtoheshin. Nisa të shkoja në dhomën time gati i dehur, për të vazhduar aty edhe me disa gota të tjera. Dikur isha bërë si i shtëpisë në atë kafene dhe kamerierja e bukur më sillte pijet ende pa e bërë porosinë, duke u munduar kështu të gjente shkas e të hapte bisedë. Ia prisja shkurt e tërë turinj dhe ajo largohej, për ta përsëritur të njëjtën gjë të nesërmen. E shihja se i vinte keq për mua. "Mos i mbyll vetes të gjitha rrugët, o djalosh - më tha një plak një ditë. Kështu si e ke nisur do të përfundosh keq."' "Eh, xhaxha - i thashë. Shumë të ngushta këto rrugët tona e sikur mbyllen prej vetvetiu. Po nuk do të lejoj të më mbyllen tërësisht, jo." Ai qeshi. Ishte një e qeshur e lodhur, e butë; me mallëngjimin e gjatë ngujuar brenda. "Urdhëro këto këngë e dëgjoi kur të shkosh në shtëpi...Bisedojmë nesër për mbresat që do të të lënë." Plaku më lëshoi në dorë një kasetë magnetofoni dhe u largua. Piva edhe një gotë e dola. Atë natë i dëgjova disa herë ato këngë dhembjeje, malli e nostalgjie pa fund. Ishin tone jugu, këngë të lashta e të reja çame. Balada çame. Disa prej tyre i kisha dëgjuar edhe më parë, po nuk i kisha përjetuar ashtu. Tërë tragjedia çame sikur ishte shkrirë aty. Në mëngjes u ula në kafene dhe e prita plakun. "Quhem Remzi, Remzi Sulo, një jetë të tërë i huaj edhe për veten. E kisha shtëpi të bukur, punë që e doja; farefis të gjerë e miqësi nga të gjitha anët. Kisha vajzën me të cilën njiheshim vite e vite dhe ishim fejuar e po mendonim për dasmën. Pata dalë për disa punë këndej kah Korça dhe më nuk u ktheva kurrë në vendlindje. Më treguan se prindërit m'i kishin vrarë, se të fejuarën time e kishin rrëmbyer dhe më nuk dinte kush gjë për të, se farefisi ishte shkrirë pothuaj i tëri e ata që kishin shpëtuar ishin shpërndarë kush kah kishte mundur...Fjalët se ajo vetëm ishte rrëmbyer, më dha për do kohë shpresë se mund t'u kishte ikur andartëve grekë e të kishte shpëtuar, po me kalimin e kohës shpresat bëheshin gjithnjë e më të pakta. Por, unë asnjëherë nuk mora guximin t'ia pohoja vetes se kisha mbetur pa Artën time, e ruaja kujtimeve, e gjallëroja shpresës dhe kështu kaluan muajt vitet dhe e pashë veten të plakur, pa arritur të gjej dashuri të re e krijoj familje... Me ëndrra e shpresa, po kam jetuar si njeri, nuk kam lejuar të më mundin të këqijat, të qaj e t'u rëndohem të tjerëve. As nuk jam dhënë pas pijes...Kurse ti nuk besoj t'i kesh përjetuar këto të këqija, Kosova nuk është djegur e braktisur si Ҫamëria, atje do të kthehet liria herët a vonë..." Nuk kisha fjalë që t'i përgjigjesha dhembjes dhe urtësisë së xha Remziut. Vetëm i shtrëngova dorën, si premtim që ndjeja atë që e mundonte atë dhe se këshillat e tij i merrja si të m´i kishte thënë babai im. Nuk po e kuptoja se ç'nevojë kisha pasur për ato dhembje të reja. Kisha ikur nga rreziku i arrestimit në vendlindjen time e po përjetoja shkatërrimin e gjithë atdheut. Ajo ishte më e rëndë se burgu, vetmia, ndoshta edhe se vetë robëria. Ne me robërinë e të huajin po përballeshim dhe gjithnjë e rrisnin shpresën se do ta flaknim tiraninë e të huajit. Po pjesa e atdheut që po mbushte gati një shekull çlirimi, ishte e robëruar e stërobëruar nga vetvetja. Asaj robërie si t'i bëhej? Ajo gjendje të prishte sytë, helmonte zemrën e të shtynte për ikje. Po ku të shkoje? Pafundësia e botës sikur shtyhej me shprishjen e ëndrrave e me hidhësinë e realitetit. O sa e hidhur ishte dita e nata, mëngjesi e mbrëmja, dhembja e shpresa. Një kokërr gruri në atë arë xhungël. Një mëngjesi trokiti dera dhe në hyrje e pashë Teftën. As tha se ku kishte qenë, as se ishte prekur për diçka nga unë e ishte larguar, as se kishte pasur ndonjë punë, as kërkoi e as mori mundin të fillonte bisedë për atë largim prej gati një muaji. Nuk më pyeti si kisha kaluar, në mos isha lënduar nga largimi i saj i papritur, po u ul si zakonisht, filluam të bisedonim dhe çdo gjë nisi nga e para. Një ditë e gjeta Teftën të larë në lot. Ishte hera e parë që po shihja lot në fytyrën e saj dhe u befasova. Disi kisha fituar bindjen se ajo nuk mund të qante për asgjë. - "Nuk të kam thënë asnjëherë më parë se vuaj shumë. Gjithnjë luftoj me veten para se të dal në rrugë. Tërë brengat e mundimet i lë prapa dhe qesh e flas e gëzohem sikur nuk jam pjesë e këtij mjerimi, e këtij monstruoziteti që më rrethon...Kam pas kujtuar se do t'më kuptosh pa t'i thënë këto, po ti as ke marrë mundimin të më shikosh nga kjo anë. Të prita shumë sot, më lodhi pritja e biseda me veten dhe nuk u përmbajta dot." - Mbeta si i nemitur. "Më duket se nuk je e kënaqur me mua - më tha papritur. Nëse do, të njoftoj me ndonjë shoqe timen, më të re e më të bukur se unë. Disa prej tyre më kanë thënë se kanë dëshirë të njihen me ty... Vetëm se mua nuk guxon të më harrosh. Miqësinë tënde e dua për vete dhe po veprove ndryshe, dije se të vrava." "Tefta?!" Ajo qeshi dhe më përqafoi. - "Unë kam koncepte të tjera për dashurinë. Nuk dua të të robëroj, të shkojmë bashkë e të më urresh. Të bësh dashuri me dikë nuk do të thotë ta duash dhe ta duash dikë nuk do të thotë domosdo edhe të bësh dashuri me të.." "Më thuaj të vërtetën cila je ti Tefta?" "Ende nuk e di kush jam?! E ke detyrë të më njohësh. Mendoj se unë të njoh ty dhe prandaj të flas lirisht. Beso se më je bërë i afërt si vetja ime... Ajo fliste e për mua bëhej gjithnjë e më e panjohur. Kishte ardhur të më vizitonte një studente nga fshati im. Po bisedonim e çmalleshim, kur trokiti dera. E hapa dhe Tefta hyri brenda me furi, me një mall ndaj meje që kurrë më parë nuk e kisha parë në fytyrën e saj. E kishte mbushur krahun me ëmbëlsira e pije dhe i lëshoi ato në tavolinë e u nis të më hidhej në përqafim. Me ta parë studenten sikur i ra pika, mbeti pa gjak në fytyrë, filloi të dridhej. Mbeta i habitur dhe nuk po dija çka të bëja, kur ajo erdhi në vete, u vërsul mbi studenten e papërgatitur për këtë dhe sa nuk ia nxori sytë. Mandej e la ashtu befas si i ishte sulur dhe u nis të dilte. Te dera u ndal dhe filloi të na shikonte. "Nëse nuk vjen këtë çast me mua të pimë diku diçka së bashku, dije se nuk do t'më shohësh kurrë më" - dhe e mbylli derën me rrapëllimë. I kërkova falje studentes dhe shkova pas Teftës. Nuk kam parë njeri më të lumtur se sa ishte ajo kur më ndjeu pranë. Po mandej u pendova për këtë dhe disa ditë ikja nga mundësia e takimit me Teftën. Ato ditë sa nuk u takuam, ndihesha si i marrë. Shëtisja rrugës dhe shikoja njerëzit. Më dukej se në fytyra, në sjellje, në hapa e në qëndrim ua lexoja marrëzinë. Marrëzia ishte bërë pjesë e të gjithëve dhe ne sikur ndjeheshim mirë në të. A nuk ishte edhe më marrëzi të ishe i dashuruar në këtë kohë marrëzie?! Derisa po thellohesha në këtë marrëzi të përgjithshme, ndjeva se dikush m´i mbylli sytë dhe njoha duart e Teftës. E kapa për qafe dhe duke e shikuar me ethet që më kishin kapluar, i thashë: "E ndjen se po bëjmë veprime të marra" Ajo nuk u përgjigj, po ndjeva se si u drodh i tërë trupi i saj në duart e mia. Pasoi një largim prej disa ditësh. Kisha udhëtuar zyrtarisht në një qytet malor dhe kur u ktheva, Tefta sikur ishte tretur. Nuk u befasova, po në zemër ndjeva dhembje. I thashë vetes: pse je shpirt i trazuar. I thashë asaj së largu: pse trazohesh kështu. I thashë dashurisë pse e ushqen marrëzinë. I thash marrëzisë: pse shndërrohesh në dashuri. Dhe fjalët nuk bënë asgjë. Asgjëja e atyre ditëve ishte gjithçka. Kur erdhi Tefta nuk i fola për vuajtjen. Ndarja sikur na kishte bërë edhe më të domosdoshëm për njëri tjetrin. Po bëheshim gjithnjë e më të pranishëm në qytetin e trazuar. Filluam të shkonim përditë në det e mbrëmjen ta kalonim duke shëtitur bulevardit. Sikur ishim bërë stoli e domosdoshme asaj monotonie të pathyeshme që mbretëronte kudo. Madje po më dukej sikur kishim fituar simpatinë e të gjithëve. Ishim çifti i vetëm që nuk e trazonin huliganët e shumtë që endeshin plazhit, që rrethonin shëtitoret, që i gjeje me shumicë ngado që të endeshe. Edhe nëse ndokush na lëshonte ndonjë fjalë a ngrihej të na bënte ndonjë proçkë, gjendej dikush që e ndalte dhe ne vazhdonim të ishim të qetë. Një kohë e mora këtë si mirëkuptim ndaj asaj afrie rinore që kishim, po duke e parë se shumë çifte më të përkushtuar se ne ndaj njëri tjetrit e më simpatik, trazoheshin e nuk u lihej kund vend. Më lindi dyshimi se Tefta kishte ndonjë ndikim në këtë. "Kë njeh nga udhëheqësit e huliganëve të qytetit që nuk na trazojnë kurrë" e pyeta një ditë, duke pritur që ajo të mohonte këtë. Po Tefta vetëm qeshi. "Kam njohur dikur atë që i ka në dorë të gjithë" - tha dhe më përqafoi. Mendimi se Teftën nuk e njihja aspak filloi të më mundonte përditë e më shumë. Një ditë, duke shfletuar disa revista të vjetra në shtëpinë e saj, gjeta një fotografi të Teftës, botuar diku në shtypin e huaj, ku ajo kishte dalë në përqafim të ngrohtë të një mashkulli dhe dukej tejet e lumtur. Ishte një fotografi që për mua fliste shumë, që hapte kaptinën e vlerës së dashurisë, kur dyshimi bëhej gërryes e kur disa gjëra të shtynin të mendoje se sa vlen një jetë njeriu. "Mos ke qenë edhe me këtë në prag të martesës" e pyeta Teftën, duke ia treguar njeriun në fotografi. Ajo qeshi "Jo, me të isha në pragun e dashurisë" -tha. "Dhe nuk e kalove dot?" "Po ta kisha kaluar, nuk do të isha sot me ty." "As unë, po ta kisha parë ato ditë që u njohëm këtë fotografi, nuk do të isha këtu." "Do të thotë se ke dëshirë të të jap llogari për të kaluarën time?!" "Jo, po sa herë ballafaqohem me të, më duket e bujshme dhe më del ashtu si nuk dukesh në jetë e më bëhesh gati enigmatike." "Pse flet marrëzira? Ajo që ka shkuar nuk zhbëhet dot dhe vetëm mund të na shqetësojë. Tani, kur të dua si e marrë, se ditëve të fundit gjithnjë e më shpesh po flasim për marrëzinë, nuk dua të kthehem as me kujtime kah e kaluara." Dhe u përqafuam e harruam fjalët. "Njeh dikë që merr para me kamatë?" pyeti Tefta një mëngjesi. "Pse, mos të është lajmëruar ndonjë xhaxha i humbur nga Amerika dhe të ka dërguar ndonjë grusht para?" - bëra shaka. "Nuk po tallem, dua t'i jap disa dollarë me kamatë, që t'i kem aq sa më duhen për përmbushjen e disa qëllimeve të mia." "Të tjerë janë ata që fitojnë nga kamatat Teftë. Po më dëgjove, ruaju nga ata kamatarë premtojnë shumë se mbetesh pa asgjë." E lamë atë bisedë. Ishte hera e parë dhe e fundit që paratë zinin vend në bisedat që bënim gjatë takimeve tona. Po bëheshin muaj që vetëm një pjesë të natës nuk e kalonim së bashku.
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen